Buổi sáng ngày 9 tháng 6 năm 1946, một tiếng súng vang lên trong phòng ngủ Quốc vương Ananda Mahidol của vương quốc Thái Lan. Ngài chết trên giường do bị bắn thẳng vào đầu. Năm đó, Quốc vương Ananda Mahidol chưa tròn 21 tuổi, trị vì được 11 năm và 99 ngày. 

Sơ lược về hoàng triều Chakri của Thái Lan:

Hoàng triều Chakri bắt đầu trị vì Vương quốc Siam (Thái Lan ngày nay) vào năm 1782, với vị vua đầu tiên Phra Buddha Phutthayotfa Chulalok hay còn gọi là Rama I (Rama Đệ Nhất). 

Suốt hơn một trăm năm sau đó, hoàng triều Chakri phát triển mạnh mẽ, nắm quyền lực tuyệt đối. Điểm đặc biệt thú vị của hoàng triều Chakri là những vị vua Rama có chủ trương khá cởi mở với phương Tây cả về giao thương kinh tế lẫn văn hoá, giáo dục. Rất nhiều các vương tôn công tử của hoàng gia đã được cử sang châu Âu du học để đem kiến thức về cho đất nước và nhân dân.

Bước sang những thập niên đầu của thế kỷ 20 đầy biến động: khoa học kỹ thuật phát triển, các đế quốc kèn cựa nhau, các cực chính trị thế giới được hình thành rồi chuyển đổi, chiến tranh Thế giới I nổ ra rồi kết thúc, nhiều hoàng triều châu Âu sụp đổ. Trong cục diện toàn cầu như thế, vương quốc Thái Lan và hoàng triều Chakri chịu ảnh hưởng ít nhiều. 

Sau cuộc Cách mạng 1932, Thái Lan trở thành nước Dân chủ lập hiến. Trên danh nghĩa, quốc vương vẫn là người đứng đầu nhà nước, nhưng quyền lực thực tế lại nằm trong tay chính phủ. Quốc vương Rama VII Prajadhipok là vị vua cuối cùng của hoàng triều Chakri nắm quyền lực tuyệt đối.

Sau khi Quốc vương Rama VII thoái vị vào năm 1935, cháu trai của ông là hoàng tử Ananda Mahidol được lựa chọn để kế vị. Hoàng tử Ananda Mahidol, lúc này mới 9 tuổi, là con trai lớn của Thân vương Mahidol Adulyadej, em trai của Quốc vương Rama VII. 

Ananda Mahidol, vị vua thứ tám của hoàng triều Chakri

Quốc vương Ananda Mahidol sinh vào ngày 20 tháng 9 năm 1925, tại thành phố Heidelberg (Đức), khi cha mình sang đây nghiên cứu. Sau đó, ông cùng cha mẹ tới Paris (Pháp), Lausanne (Thụy Sĩ), và Massachusetts (Hoa Kỳ). Gia đình ông quay trở về Thái Lan vào năm 1928 sau khi Thân vương Mahidol hoàn thành khoá học y khoa tại Đại học Harvard. Thân vương Mahidol qua đời vào năm 1929, khi đó hoàng tử Ananda Mahidol mới 4 tuổi.

Sau cuộc đảo chính năm 1932 chấm dứt chế độ quân chủ chuyên chế, Thái hậu Savang Vadhana lo ngại cho sự an nguy của cháu nội là hoàng tử Ananda Mahidol do ông là một trong những người thích hợp để kế vị, nên đã sắp xếp để con dâu và các cháu chuyển đến Lausanne (Thụy Sĩ) vào năm 1933, với lý do là để các hoàng tử tiếp thu hơn nữa nền giáo dục phương Tây.

Sau khi Quốc vương Prajadhipok thoái vị, nội các chính phủ đã lựa chọn hoàng tử Ananda Mahidol trở thành quốc vương kế tiếp. Có vẻ chính phủ đã cho rằng sẽ thuận tiện hơn khi có một quân chủ mới 9 tuổi và đang học tập tại Thụy Sĩ. Ngày 2 tháng 3 năm 1935, hoàng tử Ananda Mahidol chính thức kế vị, trở thành quốc vương thứ tám của Triều đại Chakri. 

Sau khi nối ngôi trở thành Vua Rama VIII, nhà vua trẻ vẫn ở lại ở Thuỵ Sĩ học tập. Ngài trở về Thái Lan lần đầu tiên trên cương vị người đứng đầu hoàng gia vào năm 1938. Cuộc viếng thăm rất ngắn, và vị vua 13 tuổi nhanh chóng quay về Thụy Sĩ. 

Sau Thế Chiến II, Quốc vương Ananda Mahidol, khi này đã 20 tuổi, trở về Thái Lan lần thứ nhì vào tháng 12 năm 1945 với học vị Luật. Mặc dù còn ít tuổi và thiếu kinh nghiệm, song Quốc vương nhanh chóng giành được tình cảm của thần dân Thái. Một quốc vương trẻ tuổi, tuấn tú, được giáo dưỡng chu toàn bởi nền giáo dục tốt nhất phương Tây chính là niềm hy vọng của nhiều người dân Thái Lan, trong bối cảnh đất nước đã kinh qua quá nhiều biến động với các phe phái chính trị. 

Một trong những hoạt động nổi bật của Quốc vương Ananda Mahidol là chuyến thăm rất thành công đến khu phố Trung Hoa Sam Peng Lane tại thủ đô, xoa dịu căng thẳng thời hậu chiến giữa người gốc Thái và gốc Hoa ở Bangkok.

Thân vương Bhumibol Adulyadej, em trai Quốc vương, cũng trở về nước và tháp tùng anh trai trong những hoạt động tại Thái Lan. 

Vậy nhưng, chỉ bốn ngày trước khi trở lại Thụy Sĩ để hoàn thành chương trình Tiến sĩ Luật học, Quốc vương Ananda Mahidol đã chết trên giường ngủ với một phát súng bắn thẳng vào đầu.

Điều gì đã xảy ra trong buổi sáng ngày 9/6/1946? 

 6 giờ sáng, Quốc vương Ananda Mahidol được mẹ đánh thức.
 7:30 sáng, người hầu tên But Pathamasarin bắt đầu chuẩn bị bàn ăn sáng trên trong ban công tiếp giáp với phòng thay đồ của Quốc vương.
 8:30 giờ sáng, But trông thấy Quốc vương ở trong phòng thay đồ. Vài phút sau, But dâng cho Quốc vương cốc nước cam ép. Tuy nhiên, Quốc vương trở lại phòng ngủ và từ chối dùng cốc nước cam ép.
 8:45 sáng, một người hầu khác là Chit Singhaseni xuất hiện. Chit khai rằng được gọi đến đo các huân huy chương của Quốc vương để một thợ kim hoàn có thể đóng một chiếc hòm đựng chúng.
 9 sáng, Thân vương Bhumibol Adulyadej đến thăm Quốc vương Ananda Mahidol. Thân vương Bhumibol Adulyadej sau đó nói rằng mình thấy anh trai đang ngủ ở trên giường.
 9:20 sáng, một tiếng súng nổ duy nhất vang ra từ phòng ngủ của Quốc vương. Chit chạy vào phòng, và sau đó chạy đến phòng mẹ của Quốc vương, khóc lóc nói rằng “Quốc vương tự bắn vào mình!”
 Mẹ của Quốc vương theo Chit vào phòng ngủ của Quốc vương và thấy ông nằm úp mặt trên giường, máu chảy ra từ một vết thương trên đầu.

Một thông cáo phát thanh ban đầu vào ngày 9 tháng 6 phỏng đoán rằng Quốc vương vô tình tự bắn vào mình khi đang chơi đùa với khẩu súng ngắn của mình. 

Đến tháng 10 năm 1946, một Uỷ ban điều tra ra thông báo rằng sự việc quốc vương qua đời có thể không phải là tình cờ, song không đưa ra lời giải thích thoả đáng rằng đây là một vụ tự sát hay mưu sát.

Đến tháng 11 năm 1947, Thư ký của Quốc vương Ananda là Thượng nghị sĩ Chaleo Patoomros, cùng với hai người hầu But và Chit bị bắt giữ và bị buộc tội âm mưu hành thích Quốc vương.

Đến tháng 2 năm 1955, Chaleo Patoomros và hai người hầu bị hành quyết về tội âm mưu ám sát Quốc vương.

Bhumibol Adulyadej, vị vua thứ chín của hoàng triều Chakri

Ngay trong ngày Quốc vương Ananda Mahidol qua đời, Thân vương Bhumibol Adulyadej 18 tuổi nối ngôi anh trai, trở thành Quốc vương Rama IX của Hoàng triều Chakri. 

Quốc vương Bhumibol Adulyadej sinh vào ngày 5 tháng 12 năm 1927 tại bang Massachusetts (Mỹ). Cha mất khi chưa tròn 2 tuổi, hoàng tử Bhumibol Adulyadej còn quá nhỏ để có những ký ức. Trải qua tuổi thơ và thời niên thiếu ở Thụy Sĩ, hoàng tử Bhumibol Adulyadej rất gắn bó với anh trai mình. Vốn dĩ, ngài đang mong ngóng trở về với cuộc sống tĩnh lặng của Lausanne để tiếp tục những nghiên cứu về máy móc và nông nghiệp. Ngài dự định sau này là sẽ tận tụy giúp Quốc vương Ananda Mahidol phát triển đất nước. 

Sau cái chết đột ngột của anh trai, Thân vương Bhumibol Adulyadej trở thành người đứng đầu hoàng gia.

Chưa tròn 100 ngày quốc tang của Quốc vương Ananda Mahidol, tân vương Bhumibol Adulyadej đã trở lại Thụy Sĩ để tiếp tục việc học. Để chuẩn bị tiếp quản đất nước, Quốc vương Bhumibol Adulyadej chuyển sang học Luật và Khoa học Chính trị. Đến năm 1950, Quốc vương cùng Hoàng hậu Sirikit trở về Thái Lan, chính thức đăng cơ nắm vương quyền.

Trong suốt hơn 70 năm trị vì của mình, Quốc vương Bhumibol Adulyadej đã có những quyết định và hành động giúp biến đổi đất nước Thái Lan. Ở thời điểm Ngài đăng cơ, 80% dân số Thái vẫn sống trong vùng nông thôn, và Thái Lan chưa trở thành điểm nóng kinh tế, điểm du lịch toàn cầu như hiện nay.

Đích thân Quốc vương đã chỉ đạo thực thi và giám sát nhiều công trình về sức khỏe, giáo dục, xóa đói giảm nghèo, quản lý nguồn nước, xóa bỏ thuốc phiện. Ngài dành phần lớn thời gian đi khắp đất nước, đến với nhân dân các tỉnh lị, đi thăm những dự án rừng và sông. Ngài còn là tác giả của nhiều sáng chế trong lĩnh vực nông nghiệp, nổi bật nhất là những sáng chế về cách thức tạo phun mưa nhân tạo.

Trong thời gian rảnh rỗi, Quốc vương chơi jazz, sáng tác nhạc, chụp ảnh, viết sách, vẽ tranh, chèo thuyền, chơi thể thao. Chính lối sống giàu nghệ thuật của Ngài đã là nguồn cảm hứng và động lực cho những thế hệ người Thái trẻ tìm hiểu thêm về thế giới, văn hóa nghệ thuật và các lĩnh vực sáng tạo.

Là một nhà chính trị kiên nhẫn, sáng suốt và ôn hòa, Quốc vương vua Bhumibol Adulyadej đã khôi phục lại danh tiếng cho hoàng gia, trở thành chỗ dựa tinh thần vững chắc cho toàn dân Thái Lan khi đất nước trải qua những chính biến, bạo động chính trị.

Cả cuộc đời mình, Quốc vương Bhumibol Adulyadej sống vì nhân dân Thái Lan. Khi Ngài còng sống, những người bạn Thái của tôi vẫn hay nói: “Thailand may not be the best country but we have the best King.” 

Suy nghĩ của riêng tôi: Hành trình hơn 70 năm đóng góp, cố gắng không ngừng nghỉ của Quốc vương Bhumibol Adulyadej một phần nào đó hẳn cũng vì người anh trai vắn số Quốc vương Ananda Mahidol. Những ước mơ, hoài bão và tham vọng của Quốc vương Ananda Mahidol, chắc chắn em trai Ngài hiểu rõ nhất. Giống như một con đường em thay anh bước tiếp.

(Bài viết tổng hợp từ nhiều nguồn tư liệu.)

OOO